Tiroid Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Tiroid Kanseri Nedir?
Tiroid, nefes borusunun hemen önünde bulunan kelebek şeklindeki hormon üreten bir bezdir. (Endokrin bez) Tiroid hormonu da diğer tüm hormonlar gibi kana karışarak vücut metabolizmasının doğru bir şekilde işlev görmesini sağlar. Tiroid hormonunun vücut içerisindeki işlevselliği çok geniş yelpazelidir, pek çok sistem üzerinde etkisi vardır:
- Kalbin dakikada kaç kez atacağını
- Vücut neminin ve ısısının ne ölçüde olacağını
- Ne hızda kilo alıp verilebileceğini
- Kadınlarda adet döngüsünün kaç güne bir gerçekleşeceğini
- Büyük tuvalete günde kaç kez çıkılabileceğini ve daha birçok şeyi tiroid hormonu belirler.
Özellikle kilo alamama ya da verememe durumlarında kan şekeri değerlerinden sonra akıllara ilk olarak tiroid hormonu gelir ve bu hormonun değerleri kan tahlili ile ortaya çıkarılır.
Tiroid bezi üzerinde bazı durumlarda iyi ya da kötü huylu tümörler gelişebilir. (Mutasyon, hatalı hücre çoğalması, element eksikliği gibi) İyi huylu tümörler iyot eksikliğine bağlı olarak gelişir. Tiroid bezinde hacimsel olarak büyüme ile kendisini belli eder. İlerlediğinde dışarıdan fark edilebilecek anormal şişkinlikler gözlenebilir. (Guatr) Tekrarlayabilen, komşu lenf dokularına saldıran ve uzak organlara sıçrama özelliğinde olan tiroid bezindeki kötü huylu tümörler ise tiroid kanseri olarak adlandırılır.
Tiroid Kanseri Neden Olur?
Tiroid bölgesinde hücresel bozulmaların ve kanser oluşumlarının hangi sebeplerden dolayı yaşandığı bilinmemektedir. Radyasyonun bunda etkili olduğu düşünülür; ancak radyasyonun uzun yıllardır her anımızda var olmasından dolayı ne çeşit bir radyasyonun buna sebep olabileceği bu gün hâlâ tartışma konusudur. Çok belirleyici olmasa da boyun bölgesine herhangi bir sebeple ışın tedavisi (radyoterapi) uygulanmış olan kişilerin yaklaşık 20-30 sene sonra tiroid kanseri olduğu görülmüştür;
Kayda geçen tiroid kanseri vakalarının artış göstermesi, bu konuda bilincin artması ile ilgilidir. Kişiler sağlık konusunda eskisine göre çok daha bilinçlidir Düzenli aralıkla sağlık kontrollerine giderek çeşitli yöntemlerle tarama yaptırma ve erken dönemde hastalığı yakalatma durumları yaygınlaşmıştır. Özellikle ultrasonografi tekniği tiroidde oluşan lezyonları erken dönemde fark etme konusunda iyi bir hizmet sunmaktadır.
Genetik yatkınlık, kötü beslenme alışkanlıkları, ağır kimyasalların solunması, stresli ortamda çok bulunulması gibi faktörlerin de tiroid kanserinde rolü olduğu düşünülebilir; ancak herhangi bir etkenin doğrudan bu kansere sebep olabileceğini söyleyebilmek pek mümkün değildir.
Tiroid Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Tiroid kanseri %98 oranında belirti vermez. Pek çok kişi tiroid kanseri olduğunu bilmeden yaşamaya devam eder, hatta hiç alakası olmayan sebeplerle yaşamını yitirebilir. Sadece %2’lik kısmında ciddi ve rahatsız edici bulgular gözlenir. En tipik bulgu ise tiroid bezinde tümörden dolayı şişkinlik oluşması ve bu şişkinliğin dışarıdan fark edilebilir boyuta gelmesidir. Bu durum ilk anda iyi huylu olarak gelişen guatr hastalığını akıllara getirse de, uzman bir doktora tetkik ettirmeden bunu bilebilmek imkânsızdır.
Doğrudan tiroid kanserini işaret etmese de, bu süreçte yaşanabilme ihtimali olan ileri evre semptomları bulunmaktadır:
- Boğazda rahatsızlık ve yük hissi
- Nefes almada zorluk
- Boyun kısmında nodül (Nodül: Tiroid bezinde gelişen anormal doku büyümeleridir. Büyüklüğü değişkendir.)
- Lenf bezlerinde fark edilir derecede büyüme
- Ses kısıklığı
- İştahsızlık
- Halsizlik
- Sinirlilik
Tiroid Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Tiroid kanseri teşhisinde öncelikle alanında uzman olan bir doktor tarafından boyun bölgesinde el ile muayene yapılır. Doktor bu esnada hasta ile iletişim halinde olur. Şikâyetlerin ya da boyunda gelişen şişkinliklerin ne kadar süredir devam ettiğini hastaya sorarak bilgi almaya çalışır. Hemen sonrasında ise ultrasonografik inceleme yapılır ve boyun bölgesinde tiroid kanseri ile ilgili karakteristik bir bulgunun var olup olmadığına bakılır. Eğer görüntülerdeki nodüllerde karakteristik bir bulguya rastlanırsa tiroid kanseri şüphesi daha da sağlamlaşacaktır. Bu aşamadan sonra net bir tanı koymak için yapılacak olan son ve en etkili şey “ince iğne biyopsisidir“. (İnce iğne yardımı ile tiroid bölgesinden parça almak)
İnce iğne biyopsisinden sonra alınan parça laboratuvarda incelenir ve nodülün özellikleri belirlenir. İyi huylu mu, şüpheli mi yoksa kötü huylu mu olduğu bu şekilde anlaşılmış olur.
Tiroid Kanseri Tedavisi Nasıldır?
Tiroid kanseri tedavisinde 3 adım uygulanır. Bunlardan ilki Cerrahi uygulamadır. Cerrahi uygulama ile tiroid bezinin tamamı çıkartılır. Eğer kanser lenf bezlerine yayılım yapmışsa lenf bezleri de bu ameliyatla birlikte çıkartılacaktır. Bu dokular çıkartıldıktan sonra mutlaka o bölgede kanserli hücreler kalır. Tekrar bölünüp çoğalmamaları için 2. adım olarak bu hücreler radyoaktif iyot tedavisi ile tahrip edilir. Bu tedaviye “atom tedavisi” ya da “nükleer tedavi“ de denilmektedir. Bu iki adımdan sonra son ve ömürlük olan 3. adım uygulanır. Bu da tiroid hormonu tedavisidir.
Tiroid hormonu tedavisi oral yoldan uygulanır. Yani hap şeklindedir. Yerine koyma tedavisi de denilebilir. Tiroid bezleri alındığından dolayı, o bezlerin vücuda sağladığı hormonun ilaç yoluyla tedarik edilmesi amaçlanır. Ömrün sonu gelene kadar bu ilaç kullanılır.
Tiroid Kanseri Nasıl Önlenebilir?
Tiroid kanserinden belli bir şekilde korunabilmek mümkün değildir. Gayet sağlıklı yaşayan kişilerde bile tiroid kanserine rastlanabilir; ancak kötü huylu tiroid kanserinde, erken dönemde fark edilirse %100’e yakın bir oranda eski sağlığa tamamen kavuşabilme şansı vardır.
Kişilerin tiroid kanseri olduklarını kendi başlarına fark etmeleri neredeyse imkânsızdır. Hormon tahlillerinde tiroid uyarıcı hormonu olan TSH değerlnin normal aralıklarda çıkması yanıltıcıdır. (TSH hipofiz bezinden salgılanan bir hormondur. Bu hormon, tiroid bezinden T3 ve T4 hormonlarının salgılanmasını uyarır.) Tiroid ultrasonografisi, tiroid kanserini erken dönemde keşfedebilmek için en iyi yoldur. Kişiler genel sağlık taraması yaptırmak için doktora başvurduklarında tiroid ultrasonografisi muayenesi de istemelidir. (Ultrasonografide görünen kitleler çoğunlukla hayat boyu şikâyet oluşturmayan zararsız kitleler olmaktadır.)
Tiroid Kanseri İçin Hangi Bölüme Başvurulmalıdır?
Kendisinde tiroid kanseri olabileceğini düşünen kişiler öncelikle Endokrinoloji Bölümüne başvurmalıdır. Burada yapılan tetkikler sonucunda tiroid kanseri tanısı konulursa; bu hastalar Endokrin Cerrah, Nükleer Tıp Uzmanı ve Endokrinolog ile tedavi sürecinden geçer. Tedavi tamamlandıktan sonra ihtiyaç dâhilinde hastalar belirlenen aralıklarla Nükleer Tıp Uzmanına başvurarak boğaz bölgesinde kontrol ve tarama yaptırabilir.
Özel sebepler dışında tiroid hastaları hayatları boyunca bir tek Endokrinolog ile irtibat halinde olacaktır. (Tiroid hormonu seviyelerini belirli aralıklarda ölçtürmek, kullanılan hormon ilacının dozunu güncellemek ve kanserin tekrarlamasını kontrol altında tutabilmek için bu irtibat kurulur.)
