Kürtaj Nedir

Kürtaj, istenmeyen gebelikleri sonlandırma veya anne karnında hayatını kaybeden cenini alma işlemidir. Kürtaj “küretaj” kelimesinden kaynak alır. “Kazıma” anlamına gelir. İstenmeyen gebeliklerde ilk 10 haftalık süre kürtaj işlemi için yasal olarak uygundur. Kürtaj yaptırmadan önce çiftlerin mutlaka iyi düşünmesi ve net bir karar vermesi gerekir.

Babanın imzası da kürtaj işlemlerinde kanuni bir zorunluluktur. 18 yaşından küçüklere kürtaj işlemi yapılırken velilerin imzası istenir. Kürtaj işlemini gerçekleştirmek için kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:

Rahim ağzının metal bujilerle (silindir şeklindeki tek kullanımlık çubuklar) açılarak rahim içinden metal küretlerle (kaşık şeklinde aygıt) gebelik kalıntılarının temizlenmesidir. Vakumlama yöntemlerine oranla komplikasyon (yan etki) görülme olasılığı daha yoğundur.

Rahim duvarı ve bebeğin amniyon zarı arasına, ucunda sönük bir balon olan kateter (tüp) yerleştirilir. Bu balon yavaş yavaş şişirilerek rahim ağzı açılır. Kateterlerin ucuna da ağırlık bağlanarak sarkıtılır.

Rahmin operasyon ile kesilerek gebeliğin sonlandırılmasıdır. Genelde ileri gebelik haftalarında uygulanır. Eskiden çok sık tercih edilmesine rağmen artık kullanılmayan bir kürtaj yöntemidir.

Genelde daha kolay ve daha az riskli olduğu düşünülen vakum aspirasyon tekniği kürtaj işleminde kullanılır. Hastanın bir an evvel gündelik yaşama dönmesi ve sağlıklı bir duruma gelmesi tek amaçtır. Genel veya lokal anestezi altında uygulanır. Daha ileri haftalardaki gebeliklerde kürtaja ek olarak küretle temizleme işlemi de yapılır.

Higroskopik genişleticiler ile yapılan kürtaj; hayvansal kaynaklı yağ asitlerinin (prostaglandinlerin) kullanılamadığı durumlarda tercih edilen bir yöntemdir. Prostaglandinler hücre zarlarındaki reseptörlere bağlanarak kaslarda büzülme veya gevşemeye sebep olur.

Rahim ağzını gevşetmek ve bebeğin rahimden çıkartılmasını sağlamak için genellikle bu yağ asitlerinden faydalanılır. Ancak bazı kişilerde bu madde komplikasyona sebep olabilir. Böyle durumlarda Laminaria japonicum adı verilen bir deniz yosunu kullanılır. Bu deniz yosununun kurutulmuş haline “Laminaria “ denir. Laminaria su emerek genişleyen bir yapıya sahiptir. Bu özelliği ile rahim ağzını açarak içinin boşalmasını sağlar; ancak rahim ağzında rahatsızlıklara da sebep olduğundan dolayı üstün ve avantajlı bir yöntem olduğu söylenemez. Çok gerekmedikçe uygulanan bir yöntem değildir.

Her tıbbi işlemde olduğu gibi kürtajda da çeşitli riskler vardır. Kürtaj işlemi uygulanırken veya uygulandıktan sonra yaşanan hafif veya aşırı seviyedeki kanamalar en önemli risklerdendir. Rahim ağzı, vajina ve tüm cerrahi aletler steril edildiği halde kürtaj işlemi yapılırken rahimde enfeksiyon gelişme durumu çok görülür. Yaşanan bu enfeksiyonlar çok ciddi boyuta gelebilir ve ileri dönemlerde riskli gebelik yaşanmasına sebep olabilir. Kürtajın risklerinden biri de; cerrahi müdahale yapılırken küret (kaşık biçimli kazıma aygıtı) yardımıyla temizlenen rahim duvarının bu uygulama sırasında delinmesidir.

Kürtaj işleminden sonra rahimde bazen kan ya da gebelik parçaları kalabilir. Böyle bir durumda tekrar bir operasyona ihtiyaç doğar. Ayrıca kürtaj işleminden sonra belli bir süre adet düzensizliği ve hormonal değişimler de yaşanabilir. Kürtaj işleminden sonraki gebelik durumları normalden daha risklidir. Bu nedenle kürtajın zararlarının ve risklerinin en aza indirgenmesi için uzman bir kadın doğum uzmanına başvurmak gereklidir.

Kürtaj işlemi ülkemizde bazı yasalar ile çerçevelendirilir. 18 yaşını dolduran kadınlar kürtaj hakkına sahip olurken evli ise eşinin de onayı istenir. Bekâr ise sadece kendi rızası ile kürtaj olabilir. 18 yaşından küçüklerin kürtaj olabilmeleri için ebeveynlerinin rızası yeterli olurken 15 yaşından küçüklerde ise anne babalarının onayı yeterli olmaz ve durumu adli birimlere iletmek mecburidir.

Yasal olarak 10 haftaya kadar kürtaj izni olurken gebelik haftası bayanın son adetinin ilk gününden başlayarak hesaplanır. 10 haftadan sonra kürtaj izni için bebeğin ölü olması şartı vardır. Bebekte anomali tespit edilirse veya gebeliğin devamının annenin hayatını tehlikeye attığı doktor tarafından raporlandırılırsa heyet raporu ile kürtaj gerçekleştirilebilir. Kürtajın uygulandığı tıbbi durumlar ise öncelikle bebeğin hayatını kaybetmesi, boş gebelik, bebekte anomali (down sendromu veya gelişim bozukluğu) varlığı, annenin sağlığının tehdit altında olması, düşük veya kürtaj işleminde rahimde parça kalması gibi nedenlerden dolayı kürtaj işlemi uygulanmaktadır.

Kürtaj işleminin düşük riskini arttırdığına dair pek çok tıbbi araştırma vardır. Ancak bu durum kürtajın hangi gebelik haftasında yapıldığına göre değişmektedir. 10. gebelik haftasına kadar yasal çerçevede kişinin isteğine bağlı olarak kürtaj mümkündür. Bu sınırın altındaki haftalarda yapılan kürtaj uygulaması ile sonraki gebeliklerde düşük ihtimalinin olması söz konusu dahi değildir.

10. haftanın sonrasında yapılan kürtajlarda düşük riskinde artış yaşanmaktadır. Çünkü büyümüş olan gebeliğin sonlandırılması için (bebeğin sakat olduğu veya annenin hayatı tehlikede olduğu durumlarda) rahim ağzını daha fazla genişletmek gerekir. Bu genişletme işlemi çok fazla yapıldığında veya dikkatsiz bir şekilde yapıldığında rahim ağzı ve çevresi zedelenebilir ve olası gebeliklerde rahim ağzı yetmezliği şeklinde düşük sorunu yaşanabilir.

Düşük riskinin ve diğer sağlık problemlerinin daha sonraki dönemde yaşanmaması için kürtaj işlemi tecrübeli uzman hekimlerce mutlaka uygun ortamlarda yapılmalıdır.