Kan Şekeri Nedir, Nasıl Dengelenir?
Hiperglisemiye geçmeden kan şekerinin ne olduğunu açıklayalım. Vücudunuz pilav, makarna, ekmek gibi besinlerdeki karbonhidratları hücrelerin içine girebilecek kadar küçük parçalara, glukoz denilen şeker moleküllerine kadar parçalar.
Glukoz, vücudunuzdaki bütün hücrelerin temel enerji kaynağıdır. Kan dolaşımı, glukoz moleküllerini milyonlarca hücreye taşır. Pankreastan salgılanan insülin adlı hormon sayesinde kan dolaşımındaki glukoz hücrelerin içine alınır ve yakılır, fazla glukoz karaciğerinizde ve kaslarınızda glikojen haline getirilir ve saklanır. Birkaç saat aç kaldığınızda kan dolaşımınızdaki şeker düzeyi düşer ve pankreastan salgılanan glukagon adlı bir başka hormon sayesinde kaslar ve karaciğerde depolanmış olan glikojen parçalanarak kana salınır. Ayrıca vücudunuz öncelikle karaciğerde, biraz da böbreklerde kendi glikozunu da üretebilir. Bir sonraki öğününüze kadar bu sayede kan şekeriniz dengelenmiş olur.
Nedenleri
Hiperglisemi Nedenleri
Yeterince insülin üretemiyorsanız (tip 1) veya üretilen insüline az yanıt veriyorsanız (tip 2) kan dolaşımınızdaki glukoz düzeyi yükselir, yani hiperglisemi gelişebilir. Bunun tehlikeli boyutlara varması diyabet olarak adlandırılır. Bu nedenle insülin veya daha farklı ilaçlar kullanmak gerekebilir. Ancak çok fazla insülin almak veya ilaçların yüksek dozları kan şekeri düzeyini çok fazla düşürerek hipoglisemiye de neden olabilir. Diyabet tedavisi görmeyen birinin hipoglisemi geliştirmesi son derece nadir bir durumdur ve buna yol açan birkaç neden şöyle sıralanabilir:
Aşırı alkol alımı: Yemeksiz alınan yoğun alkol, karaciğerinizin kan dolaşımına glukoz göndermesini engelleyebilir.
Bazı ağır hastalıklar: Ağır karaciğer veya böbrek hastalığı olanlarda kan şekeri düşüşleri görülebilir.
Aşırı insülin üretimi: İnsülinoma adı verilen nadir bir pankreas tümörü kendisini şeker düşüşleri ile gösterebilir.
Reaktif hipoglisemi: Hipoglisemi genellikle açlıkta gelişir. Ancak bu, her zaman için geçerli değildir. Özellikler şeker içeren, kalori yükü yüksek yiyeceklerin tüketilmesinin ardından vücudunuz ihtiyacından fazla insülin üretirse veya mide ameliyatı geçirenlerde yiyecekler kan şekerini hızla yükseltirse bu durum yaşanabilir.
Hipoglisemi, tedavi edilmezse nöbet geçirilmesine, bilinç kaybına hatta ölüme yol açabilir. Hiperglisemi ise kendi haline bırakılırsa diyabete götürebilir ve buna bağlı gelişecek damar hastalıkları yaşanabilir.
Belirtiler
Hiperglisemi Belirtileri
- Ağız kuruluğu
- Çok su içme
- Sık idrara çıkma
- Nefeste meyvemsi bir aseton kokusu
- Halsizlik
- Güçsüzlük
- Karın ağrısı
