Bronşiolit nedir ?
Bronşiolit nedir ?
İsim noktasında bronşite çok fazla benzeyen, ancak etkileri itibariyle bu hastalıktan ayrılan bronşiolit daha çok genç çocukları ve bebekleri tehdit eden bir rahatsızlıktır. Akciğerde bulunan ve bronşioli olarak adlandırılan küçük hava kanallarında enfeksiyon oluşumunu ve tıkanıklığı tetikleyen hastalık, hemen hemen her zaman bir virüsten kaynaklı ortaya çıkar. Tipik olarak da bronşiolitin en sık görüldüğü dönem kış aylarıdır.
Bronşiolit başlangıcında ortaya çıkan yan etkiler, genellikle büyüklerde de görülen soğuk algınlığı ve griple benzeşir. Ancak bronşiolit hastalarında öksürme, hırıltılı nefes alma ve bazen de nefes almada güçlük görülebilir. Bu yan etkiler bazen haftalarca, hatta aylarca etkisini sürdürebilir.
Çoğu çocuk ve bebek evde uygulanan tedavi yöntemleriyle iyileşir. Hastaların yalnızca çok küçük bir dilimini hastaneye kaldırmak gerekebilir.
Akut bronşiolit nedir ?
Bronş tüpleri, nefes tüplerinden alınan havayı akciğerlere ulaştırma görevini üstlenir. Bronşiolit hastalığı sonucu bu tüplerde enfeksiyon oluşur ve bol miktarda salgılanan mukus tüpleri tıkar. Bu durum da akut ve kronik olmak üzere ikiye ayrılır.
Akut bronşiolit genellikle 10 günden az süre boyunca etkisini gösterir, ancak hastalığın yan etkilerinden öksürük birkaç hafta sürebilir. Diğer yandan kronik bronşiolit ise haftalarca geçmez ve genelde tekrar nükseder. Dolayısıyla “Bronşiolit kaç günde geçer?” sorusunun cevabı, hastalığın türüne göre değişiklik gösterir.
Bronşiolit belirtileri
İlk birkaç gün boyunca bronşiolit belirtileri soğuk algınlığıyla benzer özelliktedir.
- Burunda akıntı ve/veya tıkanıklık
- Öksürük
- Yüksek ateş (Sürekli sabit kalmayabilir)
- Kısa aralıklarla sık nefes alma
- Yetersiz oksijen alımı sonucu cildin morarması
- Halsizlik
- Ciğerlerden gelen tıkırtı şeklindeki sesler
Tüm bunlara ek olarak bir veya birkaç hafta boyunca çocuk veya bebeklerin nefes alışverişinde güçlük yaşaması söz konusu olabilir. Ayrıca ebeveynler, çocukları nefes verirken burunlarından ıslığa benzer bir sesin çıkmasına da şahit olabilirler.
Öte yandan bronşiolit hastası olan birçok bebek otitis media olarak da bilinen kulak enfeksiyonuna yakalanma riski taşır. Eğer yukarıda yer alan belirtilerin birçoğu bebeğinizde varsa, enfeksiyon tedavi edilene dek nefes borusuna tüp yerleştirilmesi gerekebilir.
Şayet bebeğiniz erken doğmuşsa, kalp veya akciğeriyle alakalı bir rahatsızlığı varsa, bağışıklık sistemi yeteri kadar gelişmemişse bronşiolit hastalığının yan etkilerini iyice gözlemleyin. Erken tedavi durumunda hastaneye kaldırılma ihtiyacı duymadan, enfeksiyonun şiddetlenmesinin önüne geçebilmeniz mümkündür.
Ne zaman doktora gidilmeli ?
Eğer bebeğinizin veya çocuğunuzun sık nefes almasından dolayı yeme içme gibi hayati fonksiyonlarını yerine getirmesi zorlaştıysa, uzman bir doktora görünmenin vakti gelmiş demektir. Özellikle 12 haftadan küçük veya prematüre doğan bebeklerde bronşiolitin hızlıca tedavi edilmesi gerekir.
Eğer aşağıdaki belirti ve işaretler söz konusuyla bir an önce doktora danışmanız tavsiye edilir:
- Kusma
- Ciğerlerden duyulabilecek kadar şiddetli ses gelmesi
- Dakikada 60’tan fazla olacak şekilde hızlı ve sık nefes alma (Takipne)
- Nefes alırken kaburgaların görünürlüğünü etkileyecek derecede yaşanan güçlük.
- Süt emmeyi veya su içmeyi reddetmek
- Özellikle dudak ve parmak uçlarında cilt renginin morarması (Siyanoz)
Bu belirtiler “Bronşiolit nasıl anlaşılır?” sorusuna da cevap niteliğindedir.
Bronşiolit neden olur ?
Bronşiolit, bir virüsün akciğerin en küçük hava kanalları olan bronşiolilere bulaşıp enfeksiyona yol açması sonucu ortaya çıkar. Bu kanalların enfeksiyon kapıp şişmesi sonucu bol miktarda mukus salgılanır, bu mukus da kanalların tıkanmasına sebep olur. Bunun neticesinde nefes borusundan alınan havanın ciğerlere özgürce ulaşması sekteye uğrar.
Bronşioli rahatsızlığına yol açan en yaygın virüslerin başında respiratuvar sinsitiyal virüs (RSV) gelir. 2 yaşına kadar olan hemen her çocuğu etkileyebilen RSV virüsü daha çok kış aylarında ortaya çıkar. Bronşiolite başka virüsler de sebep olabilir, buna nezle veya sık görülen grip virüsleri de dahildir.
Bronşiolit bulaşıcı mıdır ?
Evet, bulaşıcı bir hastalıktır. Ebeveynler kişisel hijyenlerine yeteri kadar özen göstermedikleri takdirde bebek veya çocuklarının kolayca bronşiolit olmasına yol açabilirler.
Bronşiolit kaç yaşında geçer ?
Peki, bronşiolit kaç yaşına kadar devam eder? Aslına bakılırsa hastalığın geçmesi için belli bir yaşı beklemeye gerek yoktur. Bronşiolit en fazla 2 yaşına kadar olan bebek ve çocukları etkiler, genelde de evde bakım yaparak haftalar içerisinde tedavisi mümkündür.
Bronşiolit tekrarlar mı ?
Eğer bebeğiniz akut bronşiolit hastalığına yakalanmışsa ve 2 yaşından küçükse tekrarlama riski söz konusu olabilir. Ancak hastalığı takip eden süreçte hijyen kurallarına riayet eden ve bebeğinin bağışıklık sistemini anne sütüyle takviye eden ebeveynler, minik yavrularının tekrar rahat rahat nefes almasını sağlayabilirler.
Bronşiolit nasıl bulaşır ?
Bronşiolit hastalığını tetikleyen virüsler kolayca yayılma eğilimi gösterir. Bu virüsler hasta biri tarafından hapşırma, öksürme veya konuşma yoluyla ağızdan çıkan ve havada saçılan tükürük damlacıkları aracılığıyla başka bir sağlıklı bedene sıçrayabilir. Ayrıca mendil, oyuncak ve çeşitli kaplar gibi ortak kullanılan eşyalarla temas ettikten sonra göz, burun veya ağzın ellenmesiyle de bronşiolitin bulaşabilmesi mümkündür.
Bronşiolit risk faktörleri nelerdir ?
3 aydan küçük bebeklerin bronşiolit hastalığına yakalanma riski çok azdır. Bunun sebebi, gözlerini dünyaya yeni açmış olan bu miniklerin akciğer ve bağışıklık sisteminin henüz yeni yeni gelişiyor olmasıdır.
Bunun dışında bebeklerde bronşiolit hastalığına sebep olabilen risk faktörleri arasında şunlar sıralanabilir:
- Prematüre (Erken) doğum
- Kalp ve akciğer hastalıkları
- Bağışıklık sisteminin çökmesi
- Sigara dumanına maruz kalmak
- Hiçbir zaman anne sütü emmemiş olmak (Emen bebekler annenin bağışıklık sisteminden güç alır)
- Birden çok çocukla temas halinde olmak (Özellikle kreşlere dikkat!)
- Kalabalık bir ortamda yaşamak
- Okula veya kreşe giden büyük çocuklar eve enfeksiyon getirme riski taşır
Bronşiolit nasıl önlenir ?
Daha önce de bahsettiğimiz üzere bronşiolite kişiden kişiye geçen virüsler sebep olur. Hal böyle olunca bronşioliti önlemek için yapılabilecek en basit eylemlerden birisi, elleri sık sık yıkamaktır. Özellikle soğuk algınlığı veya grip gibi bulaşıcı bir rahatsızlığınız varsa, bebeğinizle temas etmeden önce ellerinizi kesinlikle yıkamanız tavsiye edilir. Hatta yüzünüze maske takmanız da çok akılcı bir önlem olacaktır.
Eğer tüm çabalarınıza rağmen çocuğunuza bronşiolit teşhisi konulduysa, hastalığı geçene kadar onu evde tutarak başka çocuklara hastalığı yaymasını önleyebilirsiniz.
Bunlara ek olarak bronşioliti önlemenin yolları arasında aşağıdaki maddeler de yer alır:
- Grip ve nezle olan insanlarla ilişkinizi sınırlayın. Özellikle yenidoğan, hatta prematüre bir bebeğiniz varsa ilk 2 ay boyunca grip olan kişilerle minik yavrunuzu kesinlikle temas ettirmeyin.
- Yüzeyleri temizleyip dezenfekte edin. Kapı kolları ve oyuncak gibi başka insanlar tarafından da sık kullanılan eşyaları ve yüzeyleri temizlemek, özellikle aile bireylerinden biri hastayla çok faydalı olacaktır.
- Öksürürken ve hapşururken ağzınızı ve burnunuzu bir mendille kapatın. Daha sonra bu menzili çöpe atın ve ellerinizi dezenfektanla temizleyin.
- Kendi içme bardağınızı kullanın. Başka insanlarla bardağınızı paylaşmayın, özellikle de hasta birileriyle.
- Elinizi sık sık yıkayın. Hem kendinizin, hem de çocuğunuzun ellerini yıkamak çok işe yarar. Bunun için alkol bazlı bir el dezenfektanı temin edebilirsiniz.
- Respiratör enfeksiyonları anne sütün emen bebeklerde nadiren görülür, anne sütü ise bağışıklık sistemini güçlendirir.
Bronşiolit hastalığına yol açan RSV vi rinovirüs gibi virüsleri ortadan kaldıran bir aşı henüz icat edilmiş değil. Ancak 6 aydan büyük bebeklerin her yıl grip aşısı olması tavsiye ediliyor.
Bronşiolit nasıl teşhis edilir ?
Bronşioliti teşhis etmenin birden farklı yolu vardır. Göğüs bölgesinde X-ray ışınlarıyla gerçekleştirilen görüntüleme testleri, doktorların bronşioliti teşhis etmesine inanılmaz kolaylık sağlar. Yetişkinlerde uygulanan en yaygın teşhis yöntemi ise spirometri ölçümüdür. Bu test ile kişinin her bir nefeste ne kadar nefes aldığı ve bu nefesi ne hızla aldığı ölçülür. Kan gazı testiyle de bronşiolit hastalarının kanında ne kadar oksijen ve karbondiyoksit bulunduğu tespit edilir.
Ayrıca mukus veya burun akıntısı örneği üzerinde laboratuvar ortamında gerçekleştirilen testler, enfeksiyona hangi virüsün yol açtığının belirlenmesine yardımcı olur. Bu test yöntemi daha çok bebeklerde ve küçük çocuklarda tercih edilir.
Bronşiolit nasıl tedavi edilir ?
Sanılanın aksine bronşiolit tedavisi hiç de ağır değildir. Hatta birçok vakada bronşiolit çok düşük şiddette seyreder ve hiçbir tedavi yöntemi uygulanmadan, kendiliğinden ortadan kaybolur. Ancak bebeklerde beliren şiddetli bronşiolit vakalarında hastane ortamında tedavi görmek kaçınılmaz olabilir. Çünkü bir hastane oksijen, nebulizer ve intravenöz sıvı tedavisi için ideal ortamdır. Antibiyotik ilaçlar virüslere karşı hiçbir işe yaramaz, ancak bazı ilaçlar bebeğinizin hava kanallarının açılmasına yardımcı olabilir. Son tahlilde “Bronşiolit nasıl geçer?” diye soran hastalara “Bol bol istirahat ederek ve temizliğe özen göstererek” denebilir.
Ayrıca bol bol sıvı tüketmek ve dinlenmek bronşiolit tedavisini hızlandırır. Evinizdeki havayı temiz tutmak, sigara içmemek, kimyasallardan uzak durmak da işe yarayacaktır. Hava nemlendiricileri de bu meyanda kullanılabilir. Tüm bunlar “Bronşiolit tedavisi ne kadar sürer?” sorusunun cevabını doğrudan etkileyen faktörler arasında yer alır.
Bronşiolit ve bronşit arasındaki fark nedir ?
Bronşit ve bronşiolit terimleri birbirine çok benzediği için her iki hastalığın arasındaki farkı merak ediyor olabilirsiniz. Bu iki hastalığın arasındaki en büyük fark, akciğerlerin enfekte olan bölgeleri noktasındadır. Yani akciğerin hastalık kapan bölgesine göre kişiye bronşit veya bronşiolit teşhisi konur.
Bronşiolit daha çok bebek ve küçük yaştaki çocuklarda görülür. Oysa bronşit yetişkinleri de etkiler. Her iki hastalık da viral enfeksiyonlardır ve antibiyotik ile tedavi edilemez.
